ضرورت احتیاط در استناد به خاطرات هاشمی

سید یاسر جبرائیلی

پیرو درخواست اینجانب از آقای محسن هاشمی درباره ضرورت تصحیح خاطرات مرحوم هاشمی از اجلاسیه خرداد ۱۳۶۸ مجلس خبرگان رهبری، و اعلام آمادگی ایشان برای درج روایت صحیح از این اجلاسیه در پانوشت خاطرات مرحوم هاشمی، برخی رسانه‌های متعلق به یک طیف فکری خاص، از یکسو سعی کردند مهندس محسن هاشمی را بابت این اعلام آمادگی برای صیانت از حقیقت سرزنش کنند و از سوی دیگر بر روایت غلط مرحوم هاشمی اصرار ورزند.
از جمله خبرگزاری ایرنا متعلق به دولت در مطلبی با عنوان “جنجال بر سر یکی از خاطرات آیت الله هاشمی/ چه کسانی بر خاطره رای به آیت الله گلپایگانی در جلسه انتخاب رهبری مهر تایید زدند؟” با استناد به مواردی مدعی شد خاطرات آقای هاشمی از سوی دیگران نیز تایید شده است. از جمله استنادات خبرگزاری ایرنا، به مطلبی در سایت نو+جوان khamenei.ir و نیز اطلاعیه دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری در سال ۹۶ است. ادعای ایرنا صحیح است. هم سایت نو+جوان و هم دبیرخانه خبرگان، همان سخنان مرحوم هاشمی را درباره رای گیری برای رهبری آیت الله گلپایگانی تکرار کرده‌اند. .
اما هم مطلب سایت نو+جوان، و هم اطلاعیه دبیرخانه محترم مجلس خبرگان نه تنها مهر تایید بر خاطرات آیت‌الله هاشمی نیست، بلکه سندی است روشن بر اینکه باید در استناد به خاطرات مرحوم هاشمی احتیاط کرد.
بررسی‌های نگارنده حاکی از آن است که هم مطلب سایت نو+جوان و هم بیانیه دبیرخانه خبرگان به استناد خاطرات مرحوم هاشمی نگاشته شده است. اولی اسناد را در اختیار نداشته و دومی به خاطرات مرحوم هاشمی اعتماد کرده و به سند رجوع نکرده است. در واقع، دو مطلب یاد شده، صحه بر خاطرات مرحوم هاشمی نیست، مستند به خاطرات ایشان است و همین امر، اهمیت ابعاد مسئله‌ای را نشان می‌دهد که مجبور به ورود به آن شدیم. البته مطلب سایت نو+جوان پس از انتشار، به دلیل خطا در روایت، از روی خروجی حذف شده بود و آنچه مورد استناد ایرنا قرار گرفته، بازنشر مطلب از وب‌سایت‌های دیگر است. از دبیرخانه محترم مجلس خبرگان نیز انتظار می‌رود طی بیانیه‌ای با استناد به فیلم و مشروح مذاکرات ۱۴ خرداد ۶۸، بیانیه قبلی را تصحیح نماید. .
وقتی سند قطعی درباره یک رویداد تاریخی وجود دارد و روایتی خلاف سند قطعی، اینچنین شایع می شود و مورد استناد قرار می‌گیرد، چگونه می توان صحت روایت‌های دیگر را آنجا که سند قطعی وجود ندارد، سنجید؟ به نظر می‌رسد در موضوعات حساس تاریخی، باید در استناد به این خاطرات احتیاط کرد.