تغییر ترکیب جمعیتی ایران و آینده ای که باید برای آن برنامه ریزی کرد

به گزارش میبدما؛ دوران سالمندی همانند دوران کودکی یا جوانی یکی از مراحل زندگی است که از تحرک، پویایی، سرزندگی و فعالیت انسان‌ها کاسته می‌شود و تا حدی ضعف، ناتوانی و کم‌تحرکی بر شخص غلبه خواهد کرد. اما این دوران هم زیبایی‌ها و قداست‌های مخصوص به خود را دارد و همانند فصول زیبای طبیعت که یکی پس از دیگری می‌آیند و هرکدام زیبا و دل‌انگیز هستند دوران سالمندی نیز با شکوه و زیبا است و تکریم و احترام به حقوق سالمندان بر همه افراد جامعه واجب و ضروری است.
گزارش های آماری و جمعیت شناسی‌ جدید حاکی از آن است که ترکیب سنی‌ جمعیت ایران به سرعت در حال تغییر است و جمعیت سالمندان در ایران در آینده‌ای نه‌ چندان دور افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. به گونه‌ای که پیش بینی‌ شده نسبت جمعیت سالمندان در ایران در کمتر از ۲۰ سال آینده، دو برابر خواهد شد. گزارش سازمان ملل بیانگر این است که در حالیکه در سال ۱۹۷۵ میلادی نسبت جمعیت سالمندان در ایران ۵.۴ درصد بوده است، این نسبت در سال ۲۰۲۵ به ۱۰.۵ درصد و در سال ۲۰۵۰ به ۲۱.۷ درصد خواهد رسید. طبیعتاً، چنین افزایشی تبعات بسیاری را برای سیاستگذاری‌های اجتماعی و بهداشتی در پی‌ خواهد داشت. در کنار لزوم آمادگی سازمان های دست اندرکار خدمات اجتماعی و بهداشتی با این تغییرات، لزوم توجه به ویژگی ها و مشخصه‌های جامعه شناختی‌ و روان شناختی‌ این گروه سنی‌ از جمعیت نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
با وجود آنکه در جامعه ایران مانند بسیاری از کشورهای شرقی‌ بر اهمیت نقش و جایگاه سالمندان، به خصوص در خانواده تأکید شده است اما این جایگاه به واسطه تحولات اجتماعی در جوامع امروزی در حال سست شدن است. از جمله عواملی که در افول جایگاه سالمندان در جامعه مؤثر دانسته شده می‌توان به کاهش میزان اعتقاد به سنت‌ها و اعتبار سالمندان، انتقال دانش و تجربیات از طریق مؤسسات و فناوری (و نه‌ نسل به نسل)، شکاف بین نسل ها؛ فروپاشی خانواده های گسترده و چند نسلی و تبدیل آن به خانواده‌های کوچک (هسته ای)، کاهش مشارکت سالمندان در فعالیت های اقتصادی و تولیدی، انحصاری شدن آموزش و علوم، و اشتغال زنان کم شدن اهمیت شیخوخیت در جامعه و از هم گسیختگی مفهوم محله و بزرگ محله اشاره کرد.
توجه به دوران سالمندی و برنامه ریزی درجهت آماده سازی برای حضور موثر و مفید سالمندان در همه عرصه های اجتماعی ضروری است. سالمندان باید سعی کنند به زندگی خود معنای مثبت ببخشند، به طور صحیح به اوقات فراغت بپردازند و در امور اجتماعی و کارهای داوطلبانه مشارکت داشته باشند. برقراری ارتباط با دیگران و عضویت در گروه های اجتماعی می تواند به سالمندان یاری رساند. به عنوان مثال آنها می توانند در سازمان های غیردولتی، یا انجمن های علمی و یا در تشکل های مذهبی و مؤسسات خیریه فعالیت کنند. انتخاب یک کار لذت بخش و یا پذیرش مسئولیت، به توانمندی روحیه آنها کمک می کند. پرداختن به کارهای هنری و یا نوشتن، رفتن به سفر با دوستان و خانواده، می تواند برای سالمندان مفید باشد.
ایجاد فرهنگ صحیح در خصوص مسایل سالمندی با رویکرد دینی، آموزش برخورداری از زندگی سالم و اجتناب از رفتارهای پرخطر، پوشش کامل بیمه ای و رفاهی، فراهم کردن فرصت مشارکت سالمندان در روند توسعه جامعه، ایجاد زمینه حضور سالمندان در کنار خانواده، تقویت نقش نهادهای مردمی مرتبط و تخصصی شدن رویکردهای بهداشتی ، طب پیشگیری، درمانی و توانبخشی سبب ارتقای کیفیت زندگی سالمندان می شود.
دهم تا شانزدهم مهر ماه با شعار آینده ای بهتر با مشارکت سالمندان و با محوریت تکریم و توانمند سازی و جلب مشارکت این قشر از جامعه به عنوان هفته سالمندان نامگذاری شده تا نسبت به برنامه ریزی های کلان برای آینده ترکیب جمعیتی ایران اقدامات اساسی به انجام برسد.

واحد بهداشت خانواده مرکز بهداشت شهرستان میبد