حمل نقل عمومی در میبد و مشکلاتی که گریبانگیر مردم و رانندگان است/ اسعدی: پرداخت کرایه الکترونیکی می شود

طبق روال همیشگی در ایستگاه منتظر اتوبوس نشسته بودم؛ ساعت ۷:۳۰ صبح بایست سرکار حاضر می شدم هرچه منتظر بودیم خبری از خط واحد نشد. دیگر مسافران در ایستگاه هم مدام به ساعت های خود نگاه می کردند، بلاخره بعد از چند نوبت تماس مکرر با شهرداری، اتوبوس با ۲۰ دقیقه تاخیر آمد؛ آن هم چه آمدنی! و چه اتوبوسی! پر از مسافر و با برگه ای چسبیده شده روی شیشه جلوی اتوبوس که حاکی از ادغام دو خط ۱۸ و ۲۲ بود. همین موضوع سبب شد تا به عنوان خبرنگار مشکلات مربوط حمل ونقل ناوگان عمومی شهرستان میبد را بررسی کنم.

مشکلاتی چون کمبود تعداد اتوبوس‌ها در سطح شهر و عدم وجود سرپناه و ایستگاه مناسب اتوبوس در بسیاری از شهرک‌ها چون شهرک‌های حاشیه‌ای، هماهنگ نبودن ساعات حرکت اتوبوس‌ها، دیر آمدن اتوبوس، خرابی گاه‌وبیگاه اتوبوس‌ها، عدم وجود دستگاه کارت‌خوان برای پرداخت وجوه و… ازجمله مشکلاتی است که ارزان‌ترین ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهرستان میبد و یا به‌نوعی پراستفاده‌ترین ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر با آن روبرو است.

مشکلات ناوگان حمل‌ونقل اتوبوسی از دیدگاه شهروندان میبدی:

یکی از شهروندان میبدی در این رابطه به “خبرنگار نارین” گفت: با توجه به بعد مسافت و هزینه نسبتا بالای کرایه تاکسی اگر بخواهیم در طول روز برای انجام امورات خود مرتب از تاکسی استفاده کنیم متحمل هزینه زیادی شده و ازنظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست، بنابراین و به‌ناچار مجبوریم از اتوبوس خط واحد برای ترددهای درون‌شهری استفاده کنیم اما خود آن علی‌رغم ارزان بودن مشکلاتی دارد که شاید شهروندان را مجاب می‌کند که هزینه بیشتری بپردازند اما از این ناوگان حمل‌ونقلی استفاده نکنند.

این شهروند در ادامه گفت: انتظار طولانی مدت در ایستگاه‌های اتوبوس یکی از مهم‌ترین معایب این ناوگان است.

وی افزود: با توجه به اینکه هر شهروند برای تردد مجبور است مدت طولانی‌ای را در ایستگاه خصوصاً ایستگاه روستاهای اطراف شهر برای آمدن اتوبوس حرکت از ایستگاه به مقصد انتظار بکشد که در پاره‌ای از موارد حتی در زمان موردنظر به مقصد نمی‌رسد.

شهروند دیگری در پاسخ به سؤال خبرنگار نارین این‌گونه اعلام کرد که گاهی به علت کمبود اتوبوس و خرابی اتوبوس مذکور ناوگان مجبور است که از اتوبوس مسیرهای دیگر به‌عنوان جایگزین استفاده کند که در این صورت اتوبوس نیز چند برابر ظرفیت مسافر سوار می کندکه این به‌شدت امنیت مسافران را به خطر می‌اندازد.

وی، سوار کردن مسافر چند برابر ظرفیت اتوبوس را از دیگر مشکلات این ناوگان دانست و گفت: در این شرایط علاوه بر اینکه مسافران از آرامش کافی تا مقصد برخوردار نیستند، ازنظر امنیتی نیز خود را درخطر می‌بینند.

شهروندی دیگر فرسودگی بسیاری از اتوبوس‌های داخل شهر و خصوصاً مسیرهای منتهی به روستاهای اطراف شهر ازجمله رکن‌آباد و حجت‌آباد و همچنین با اشاره به فصل گرما نداشتن وسایل خنک‌کننده از همه بدتر روشن نکردن کولر توسط رانندگان در اتوبوس‌های کولر دار را از دیگر مشکلات این ناوگان حمل‌ونقلی برشمرد.

رانندگان چه می گویند؟

بعد از بیان مشکلات توسط تعدادی از شهروندان علی‌الخصوص کسانی که به‌طور مستمر از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کردند به سراغ مشکلات ناوگان حمل‌ونقل اتوبوسی شهرستان میبد از دیدگاه رانندگان این اتوبوس ها رفتیم.

یکی رانندگان در این زمینه به خبرنگار نارین گفت: حدود چهار سال است که هیچ اتوبوس یا ماشینی از طرف وزارت کشور به ناوگان عمومی میبد تعلق نگرفته است.

یکی دیگر از رانندگان نیز یکی از اساسی‌ترین مشکلات حمل‌ونقل عمومی شهرستان میبد، کمبود تعداد اتوبوس‌ها و همچنین فرسودگی آن‌ها بیان کرد.

وی در پاسخ به مشکلات بیان‌شده از طرف شهروندان نیز این‌گونه توضیح داد: تأخیر در سرویس‌دهی اتوبوس‌ها و معطلی شهروندان در ایستگاه‌های اتوبوس، به خاطر کمبود تعداد اتوبوس‌ها و عدم تناسب تعداد آن با جمعیت شهرستان میبد هست.

این راننده اتوبوس در توجیه سوار کردن مسافر چند برابر ظرفیت خط واحد هم گفت: زمانی که می‌بینیم مردم در ایستگاه‌ها منتظر می‌مانند مجبوریم چند برابر ظرفیت سوار کنیم تا آن‌ها نیز زیاد انتظار نکشند و سر موقع در محل موردنظرشان برسند.

این راننده افزایش تعداد ناوگان حمل‌ونقل عمومی خصوصاً اتوبوس را برای رفع این مشکل ضروری دانست و گفت: مسئولان باید برای این موضوع چاره‌ای بی اندیشند.

پس از شنیدن اظهارات شهروندان و رانندگان به سراغ رییس سازمان حمل ونقل همگانی میبد رفتم.

سید علی اکبر اسعدی در ابتدا به معرفی سازمان متبوع خود پرداخت و گفت: در شهرهای زیر صدهزار نفر یه ساختاری وجود دارد که یک سری سازمان هایی از شهرداری جدا شده که البته وابسته به شهرداری هستند و وظایفی را که قبلاً برعهده شهرداری بوده است به عهده می گیرند. و به صورت تخصصی تر و با کیفیت بهتر این وظایف را انجام داده و مدیریت بیشتر صورت می گیرد هدف آن هم، سازماندهی وضعیت و بهبود کیفیت می باشد. یکی از این سازمان ها و اولین سازمان که از شهرداری مستقل شد یعنی در سال ۱۳۸۵ سازمان حمل ونقل همگانی بوده است که در ابتدا کار بسیار دشواری بود، یعنی تاکسی های درون شهری، آژانس ها، مینی بوس رانی های سطح شهرستان و سرویس های کارخانجات که قبلاً با نگاهی جزئی توسط شهرداری اداره می شدند و وظیفه شهرداری در زمینه حمل ونقل عمومی به این سازمان واگذار شد. در نهایت این سازمان زیر مجموعه ای از شهرداری هست که شهردار به عنوان رئیس شورای سازمان می باشد و در زمینه بودجه، این سازمان نیز وابسته به بودجه شهرداری و منابع داخلی و در کل کمک دولت می باشد.

اسعدی افزود: از زمان تشکیل این سازمان مشکلات زیادی وجود داشته است تا حدی که این سازمان در ابتدا توسط سازمانها و ادارات دیگر خیلی شناخته شده نبود ولی اکنون با تلاش های صورت گرفته وسیله آشنایی ادارات دیگر فراهم شده و دیگر مکاتبات مورد نیاز نیز با خود سازمان صورت می گیرد و سازمان به صورت مستقل شناخته شده است.

رییس سازمان حمل ونقل همگانی میبد اظهار داشت: این سازمان دارای تشکیلاتی است از جمله هیئت مدیره که از کارشناسان آگاه به حمل و نقل، معاونین خود شهردار، رییس راهنمایی و رانندگی، کارشناس استانداری، نماینده فرمانداری تشکیل شده است تا به کمک هم بتوانند مشکلی را حل کنند. شورای سازمان هم که تعداد و افراد آن مشخص هستند و همه به ریاست شهردار در حال فعالیت هستند.

وی افزود: در زمینه بحث خط واحد در دولت بحثی وجود داشت مبنی بر واگذاری امور به بخش خصوصی و با نظارت بخش دولتی. قبل از این بحث یک سری راننده به عنوان کارگر خود شهرداری و با قرداد کارگری به استخدام خود شهرداری در می آمدند و با وسیله ای که شهرداری در اختیار آنها قرار داده بود به فعالیت می پرداختند که عملاً رانندگانی روی این خط های واحد کار می کردند که خود حقوق بگیر و کارمند شهرداری بودند که در این موضوع مسایل و مشکلاتی وجود داشت از جمله هزینه های بسیار بالایی که به شهرداری تحمیل می شد در زمینه تعمیر ماشین و غیره.

رییس سازمان حمل ونقل همگانی میبد به سابقه ایجاد خط واحد اشاره کرد و گفت: این سابقه به بالای ۲۵ سال می رسد و طبق قانون یکسری وسایل حمل ونقل عمومی توسط شهرداری خریده شده است که در آن زمان مینی بوس به شهرداری تعلق می گرفت. ولی متأسفانه به علت کمبود بودجه شهرداری پول کافی برای خرید این مینی بوس ها وجود نداشت. یعنی ۱۰ دستگاه مینی بوس به شهرستان میبد تعلق داشت اما به علت پول نداشتن شهرداری فقط ۵ تا از آن را خریداری کرد و بقیه را به شهرهای دیگر دادند. بعد از یک مدت که گذشت و نیاز مردم به حمل و نقل عمومی گسترده تر شد و نیاز به مینی بوس های نو بود تا جای ماشین های فرسوده را بگیرد. یک سهمیه ای از طرف وزارت کشور به شهرداری ها داده شد ولی از یک طرف شهرداری توان مالی آن را نداشت که خریداری کند و از طرف دیگر دستورالعمل واگذاری در این زمینه وجود دارد، یعنی مینی بوس هایی که به صورت نوسازی شده و جدید واگذار می شود طبق دستورالعمل وزارت کشور باید با یک درصدی که خود متقاضی یا بخش خصوصی به شهرداری پرداخت می کند که بعد به مدت ۷ سال که البته این چیزی است که از قبل وجود داشته و امکان تغییر آن بعداً وجود دارد برای شهرداری کار کند. که البته این قرارداد واگذاری به بخش خصوصی بیشتر در زمینه مینی بوس و در شهرهای بزرگتر برای اتوبوس وجود داشت. طبق قانون و دستورالعمل هایی که وجود داشته باید مینی بوس ها را واگذار بخش خصوصی می کردیم و حتی می توانستیم که به شیوه قدیم کار کنیم و شهرداری را در این زمینه دخالت دهیم و خود شهرداری این مینی بوس ها را بخرد و بعد راننده استخدام کند تا بر روی آن کار کند ولی عملاً بخاطر نداشتن نیرو و نبودن شرایط برای استخدام راننده و یا نداشتن بودجه این کار امکان پذیر نبوده است و اکنون بخش خصوصی هست که دارد این شرایط را نگه می دارد.

اسعدی ادامه داد: شخصی که مینی بوس مال خودش هست و پولی هم هزینه کرده است و از طرفی هم مبلغی هم به او کمک می شود به عنوان یارانه که بتواند در این سیستم طاقت بیاورد هرچند که واقعا هزینه های بسیاری بالایی وجود دارد و این درحالی است که درآمد بسیار پایینی دارد. در آنالیزی که ما انجام داده ایم مشخص می شود هزینه هایی که جهت سوخت، استهلاک، تعمیر و… ماشین  مصرف می شود نسبت به درآمدی که ناشی از بلیط هر مسافر و یا یارانه ای که سازمان در اختیار راننده قرار می دهد بسیار بیشتر است. به همین دلیل سازمان به رانندگان اجازه داده است که در ساعاتی که به سیستم حمل ونقل خدشه ای وارد نشود در قالب سرویس مدارس یا سرویس کارخانه ها فعالیت کند تا بتواند به این طریق درآمد بیشتری را کسب کند. حتی در زمینه بیمه هم هزینه برعهده خود رانندگان هست و طی قراردادی هزینه از خود رانندگان دریافت می شود.

همه این عوامل دست به دست هم داده اند که رانندگانی به عنوان متقاضی وجود نداشته باشند که خود خواسته باشند که با سیستم فعالیت کنند به همین دلیل سازمان با کمبود راننده روبرو است و این به دلیل درآمد پایین در این زمینه است.

رییس سازمان حمل ونقل همگانی میبد گفت: وعده سازمان برای سال ۱۳۹۵ “راه اندازی سیستم پرداخت الکترونیکی کرایه به صورت کارت” بخصوص در زمینه اتوبوس رانی می باشد که البته این  سیستم سال قبل قرار بود ایجاد شود که بنابر وجود مشکلاتی در این عرصه خدشه ای وارد شد ولی انشاالله امسال عملی خواهد شد.

اسعدی درپاسخ به خبرنگار نارین مبنی بر علت نامنظمی که اواخر سال گذشته در کار حمل ونقل عمومی خط واحد شدت پیدا کرده بود گفت: علت اصلی این نامنظمی به خاطر پایان یافتن قرارداد با برخی از مینی بوس ها بود. یعنی هفت سال قرارداد با این مینی بوس به پایان رسیده است که در این زمینه پیش بینی سازمان و یا حتی کل سازمان حمل ونقل درطول مدت هفت سال این بوده است که در طول این مدت سهمیه مینی بوس ها به شهرداری ها تعلق گرفته تا بتوانند جایگزین ماشین هایی کنند که قرارداد آنها به پایان رسیده است. اما اکنون مدت ۴ سال است که هیچگونه سهمیه مینی بوس و یا اتوبوس به سازمان حمل ونقل شهرداری ها تعلق نگرفته است و سازمان نتوانسته مینی بوس جدید وارد شهرستان کند تا جایگزین شود. این وقفه و بی نظمی هم به این علت بود که سازمان درحال گفتگو با رانندگانی بود که قرارداد آنها پایان یافته بود. تا آنها را به سیستم برگردانده و دوباره به کار بگیرد و این با قول بالابردن یارانه ای بود که به آنها تعلق می گرفت و اینگونه سازمان توانست دو نفر از رانندگان را دوباره به کار بگیرد و این برنامه هرسال ادامه خواهد داشت. این وقفه به خاطر این بود که این بار اول بود که قرارداد رانندگان به پایان یافته بود ولی در سالهای بعد حتماً پیش بینی های لازم به عمل خواهد آمد تا وقفه ای در حمل ونقل ایجاد نشود. علاوه براین چند تا از رانندگانی که به عنوان کارمند خود شهرداری بودند و روی خط رکن آباد و حجت آباد کار می کردند بازنشسته شدند و بازنشستگی الان به گونه ای است که نامه ای مرتب از استانداری به شهرداری می آید که به کارگیری نیرو تحت هرعنوان برای شهرداری ممنوع است. یعنی ما نمی توانیم راحت راننده ای را از بیرون بیاوریم و اتوبوسی که از کار افتاده است را سریع راننده روی آن بگذاریم و استفاده کنیم. در اینجا سازمان دو راه حل دارد؛ یا باید منتظر آزمون باشیم که به ما اجازه دهد راننده استخدام کنیم و یا اتوبوس ها را به بخش خصوصی واگذار کنیم که راه حل دوم به علت خرج بالای آن چندان متقاضی برای آن وجود ندارد. با توجه به تمام این مشکلات تلاش سازمان درسال ۹۴ این بوده است که مجموعه را پا برجا نگه دارد یعنی ممکن است که در برخی مسیرها اختلال ایجاد شده باشد ولی سازمان اجازه نداده است که مسیرخطی به طور کامل حذف شود.

این مسئول علت حذف برخی از ایستگاه ها از جمله ایستگاه روبروی داروخانه شبانه روزی این طور بیان کرد که برداشتن سرپناهای ایستگاه های اتوبوس بنا به دلایل ترافیکی و شلوغی و ازدحام جمعیت درآن محل مورد اعتراض خود سازمان نیز بوده است. ولی متأسفانه نتوانسته ایم اقدامی انجام دهیم. این موضوع برمی گردد به زمان آقای دستوار رییس سابق راهنمایی و رانندگی که ایشان به علت ازدحام جمعیت، شلوغی محل، عدم وجود جای پارک برای کاربری هایی که آنجا تعریف شده است و نیز به این دلیل که آنجا شلوغ ترین سطح منطقه شهر هست و دو عدد بانک در آن محل قرار دارد و همچنین آتش نشانی و داروخانه نیز در آنجا واقع است و نیز جای پارک برای اتوبوس و مینی بوس نبوده و موجب تصادف می شده است به این نتیجه رسیدند که ایستگاه اتوبوس را در محل مزبور جمع کنند. ولی این مطلب توسط خود اینجانب در شورای ترافیک مطرح شد که ما باید به توسعه حمل ونقل عمومی در سطح شهر کمک کنیم نه اینکه مانع از گسترده شدن آن بشویم که حداقل همان مسافر اندکی که از ماشین شخصی استفاده نکرده و از اتوبوس استفاده کردند جا برای ایستگاه و ایستادن در محل مورد نظر خود داشته باشند و این در صورتی بوده است که خود سازمان حمل ونقل هم جانمایی ایستگاه های مزبور را انجام داده است ولی در دوره های قبل به هر حال تصمیم گرفته اند که این ایستگاه ها را جمع کنند. ولی بازهم سازمان پیگیری های لازم را انجام داده و قرار شده است که یک محل مناسبی برای جانمایی ایستگاه در نظر گرفته شود و جایگزین آن ایستگاه های حذف شده باشد ولی هرچندکارایی سابق را دیگر نخواهد داشت.

اسعدی اضافه کرد: قبل از این جابه جایی ها، سازمان حمل ونقل سابق  طبق دستورالعمل های جانمایی های استاندارد بین ایستگاه های اتوبوس و با رعایت این استانداردها با فواصل بین سیصد تا چهارصد متری مناطق مرکزی شهر این ایستگاه ها را جانمایی و اجرا کرد ولی در دوره های بعدی بنا به دلایل ترافیکی و یا درخواست هایی مردمی مبنی بر جابجایی این ایستگاه ها جابجا شد.

وی در خصوص مزایای خصوصی کردن حمل ونقل عمومی میبد اظهار داشت: این کارسبب اشتغال زایی برای ۱۷ نفر شده است و همه این افراد با میل خود به این کار مشغول شده اند و کمکی که سازمان به عنوان یارانه در اختیار آنان قرار می دهد از ماهی ۱۰۰ هزار تومان شروع شده است تا اکنون که تقریباً حدود یک میلیون و شصت هزار تومان می باشد.

رییس سازمان حمل ونقل همگانی میبد گفت: یکی از دلایلی که سبب شده است که سازمان نتوانسته به تمام بخش های شهرستان میبد خدمات رسانی کند بحث گستردگی و پراکندگی شهرک ها و روستاهای اطراف مرکز شهر است به طور کلی در این زمینه از یک طرف شهرداری که درآمد زیادی ندارد تا خرج حمل و نقل کند و فقط در حد توان کمک می کند و از طرف دیگر مسافران هستند که تعداد آنها به حد نصاب نمی رسد که ظرفیت اتوبوس و یا مینی بوس ها تکمیل شود و از طرف دیگر راننده ای باید باشد که بتواند با این شرایط کنار بیاید و بتواند کار کند. پس سازمان باید طوری کار کند که فشار زیادی روی کسی نیاید.

وی خاطرنشان کرد: در سازمان حمل و نقل مثلثی وجود دارد: ۱- مردم که باید آنها را راضی نگه داشت  ۲- امنیت شغلی و درآمدی رانندگان ۳- وضعیت مالی سازمان و شهرداری که ما باید بین این سه تعادلی ایجاد کنیم تا بتوانیم این مجموعه را اداره کنیم.

اسعدی درخصوص سوالات مطروحه در زمینه سرویس دانش آموزان مدارس هم گفت: پیرامون سرویس دهی مدارس یک آیین نامه ای وجود دارد که توسط وزارت کشور اجرایی شده است. کاری که سازمان حمل ونقل در این زمینه انجام داده است این است که تمام مینی بوس ها را در قالب شرکت سازماندهی کرده است. پس از سازماندهی و تأیید صلاحیت رانندگان مینی بوس ها، سازمان با آموزش وپرورش وارد مذاکره شده است و به آنها اعلام کرد که حدود ۲۰۰ دستگاه مینی بوس در زمینه سرویس دهی دانش آموزان وجود دارد که بتواند به نحو احسن با امنیت بالا و به موقع دانش آموزان را به مدارس برساند. ولی متأسفانه خیلی از این مینی بوس ها استفاده نمی کنند.

وی افزود: بخش خصوصی خیلی از سرمایه گذاری در زمینه حمل ونقل عمومی خط واحد ها استقبال نمی کند و از سوی دیگر بودجه ای که شهرداری به سازمان باید ارائه کند ۴۵۰ میلیون است ولی به دلیل رکود اقتصادی که الان وجود دارد این میزان به یک سوم این مقدار کاهش یافته است واگر تأخیری در زمینه ارائه خدمات به رانندگان وجود دارد امید است که آنها این مسائل را درک کنند.