معنای «توفیق» چیست؟

حجه الاسلام و المسلمین ابوالفضل امامی

  • حجه الاسلام و المسلمین ابوالفضل امامی

برداشتی آزاد از درس اخلاق استاد سید احمد فقیهی: توفیق به معنای وفق و سازگاری است. برای انجام هر عملی باید صدها عنصر بدنی، قلبی، فکری و عناصر خارج از بدن و روح انسان، با هم هماهنگ شوند. مثلاً اگر بخواهیم یک هواپیما را پرواز بدهیم، باید سامانه های گوناگون آن از قبیل صدها سامانه درونی و دهها سامانه برونی آن با صدها عامل درونی خلبان و … هماهنگ شود.

تعداد اندکی از این سامانه ها، به ظاهر، تحت مدیریت مستقیم خلبان است؛ و بخش بسیار عظیمی از اموری که باید با هم هماهنگ شود، خارج از خواست خلبان است. وانگهی خود خلبان نیز برای پرواز نیازمند سامانه های مختلف سلامت بدنی، قلبی و فکری است که سالم و هماهنگ بودن این امور نیز به هزاران عامل دیگر بند است.

اکنون سوال این است که چه کسی همه این امور را در یک زمان خاصی هماهنگ می کند؟ کدام مدیر؟ مدیر فرودگاه؟ مدیر شرکت برق؟ مدیر سوخت؟ مدیر شبکه خطوط هوایی کشور؟ مدیر بهداشت و درمان کشور؟ بی شک گستره عناصری که باید در یک زمان و شرایط خاصی با هم هماهنگ شوند، از میلیونها چیز فراتر می رود. و توان هماهنگ سازی و «توفیق» آن در دست خداوند است: «و ما توفیقی الا بالله».

حتی یک غفلت ساده، یا یک نقص در یکی از میلیونها عامل مؤثر در تحقق یک عمل، برای به هم خوردن آن کافی است! اصلاً چه کس در ذهن ما می اندازد که مثلاً اکنون به یاد گل نرگس (عج) باشیم و به رسم او، به فکر مستضعفین عالم باشیم؟ دل دست چه کسی است که کی کجا رود؟

مدیریت «توفیق» و هماهنگ سازی همه عناصر مؤثر در تحقق یک کار، دست خداوند است: «لا حول و لا قوه الا بالله». اما نقش ما چیست؟ این که از خداوند توفیق و مدیریت هماهنگ سازی را بخواهیم و آنگاه اگر چنین «توفیق»ی داده شد، ما می توانیم مساله را در آن زمان و شرایط خاص، به آن گونه خاص، تصور کنیم و بعد با داشتن هزاران عاملی که در دست ما نیست، برای اقدام، اراده به خرج دهیم و … . از خداوند توفیق بخواهیم که غافل نباشیم، این که انجام یک کار خاص را در دل ما بیندازد نه هزاران وسوسه یا فکر دیگری که می توانست بر دل ما بتَنَد. همین که بخواهیم هر عملی را انجام دهیم، باید یاد آن کار و هزاران عامل دیگر، از جمله سلامت و … در یک لحظه خاصی هماهنگ شود؛ این کار، کار خداوند است و بس: «اللهم ارزُقنا توفیقَ الطاعه و بُعدَ المعصیه و صِدق النیه و عرفانَ الحرمه»

توفیق رفیق راهتان باد؛ مهدی عج غریب است؛ بیش از به بیابان تبعیدش نکنیم! گناه دارد!