معدنکاران از آب آبشار سفیده ندوشن استفاده میکنند و تیشه هم به ریشه آن میزنند/ مجوز معدن تخریبگر توسط مسئولان اشکذر صادر شده
وی متذکر شد: فعالیت معدن در اطراف آبشار مدتی پیش با اعتراضات مردم منطقه متوقف شد ولی مجدداً دوباره از زمستان پارسال به اسم استخراج باریت فعالیتش را شروع کرد که سازمان صنعت و معدن آن را به دلیل استخراج غیرمجاز تراورتن تعطیل کرد.
آبشار سپیده منطقه ندوشن یکی از مناطق منحصربفرد و حائز اهمیت استان به لحاظ زیست محیطی است که چندی است مورد تعرض معدنکاران قرار گرفته است و به رغم تاکید مسئولان استان در مورد جلوگیری از این تخریبها، تاکنون اقدام عملی برای نجات این اثر طبیعی صورت نگرفته است.
یکی از مناطقی که در استان یزد طی سالهای اخیر مورد تاخت و تاز شدید معدنکاران قرار گرفته، منطقه ندوشن است به نحوی که بهرهبرداران معادن سنگهای ساختمانی و تزئینی، شن و ماسه و خاک، بدون توجه به شرایط طبیعی و اکوسیستم خاص منطقه، به فعالیت گسترده خود و بهرهبرداری بیش از حد و بیرویه از معادن ادامه میدهند.
همین عامل موجب تخریب گسترده منابع طبیعی و طبیعت بکر ندوشن شده و در بسیاری از مناطق که از اهمیت فوق العاده طبیعی و زیست محیطی برخوردار بوده و حتی قابلیت گردشگری دارند، لطمات جبران ناپذیری برجای گذاشته است.
افزایش سطح تخریب گسترده منابع طبیعی ندوشن توسط بهرهبرداران معادن از بین رفتن اکوسیستم طبیعی منطقه، تخریب مراتع و مزارع و نهایتاً تهدید جدی چشمهسارها و آبهای زیرزمینی، از بین رفتن شرایط زیست محیطی برای ساکنین منطقه، به خطر افتادن زندگی جانوری و گیاهی مخصوصا گیاهان دارویی و صدها موردی که بر کشاورزی و دامپروری منطقه اثرات سوء گذاشته، از پیامدهای فعالیت بیحد این معادن بوده است.
این در حالی است که این معادن نیز در بهبود وضع معیشتی مردم کوچکترین نقشی ایفا نکردهاند و تنها تخریب مزارع و مراتع و آسیبهای زیست محیطی را برای مردم منطقه به ارمغان آوردهاند.
آبشار سپیده ندوشن یکی از این مکانهاست که چند وقتی است فعالیتهای معدنکاری مختلف در اطرافش، آن را از حالت بکر و طبیعی بیرون آورده و مورد بیمهری قرار داده است.
“فضلالله رحیمیان” یکی از فعالان محیط زیست منطقه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، در این رابطه تصریح کرد: به دلیل وجود سنگهای تراورتن درمنطقه، فرد یا افرادی با عناوین مختلف جای جای منطقه را به ثبت رسانده و درحال استخراج و بهرهبرداری تراورتن هستند و این در حالی است که حتی یک کارگر این معادن نیز از اهالی منطقه نیستند هرچند که اگر مردم بومی نیز در این معادن دست به چنین تخریبهایی میزدند، مخالفت مردم پابرجا بود.
وی با بیان این که مردم منطقه ندوشن اصولاً دامدار هستند، افزود: به همین دلیل نیز حفاظت از مراتع منطقه برای مردم ندوشن حائز اهمیت است و برای آن ارزش قائل هستند ولی متاسفانه در مقابل معدنکاران منطقه بدون توجه به مسائل زیست محیطی، با ماشینهای سنگین خود به جان منطقه افتادهاند و آن را به راحتی از بین بردهاند.
تهدید دامپروری منطقه با فعالیت معادن
رحیمیان اظهار کرد: گرد و غبار حاصل از فعالیتهای معدنکاری و تردد ماشینآلات حمل مواد معدنی در منطقه، با پوشاندن راههای تنفسی گیاهان منطقه مانع از رشد آنها شده و به مرور زمان شاهد تخریب مراتع منطقه هستیم و این در حالی است که دامهای مردم نیز به دلیل تغذیه از این مراتع دچار بیماری میشوند و دلیل افزایش تلفات دام منطقه در سالهای اخیر نیز همین موضوع است.
وی با اشاره به افزایش تاخت و تاز معدنکاران در منطقه طی چند سال اخیر، عنوان کرد: یکی از مناطق مورد تعرض معدنکاران، منطقهای معروف به سپیده در ۵ کیلیومتری شرق ندوشن است که از آنجایی که در هنگام صبح و طلوع خورشید به رنگ سفید در میآید، سفیده نام گرفته است.
وی ادامه داد: این منطقه دارای آبشار بکر و بسیار زیبایی است که وحوش منطقه که گاهاً نیز میتوان آنها را از فاصله نزدیک نیز رؤیت کرد، از آن استفاده میکنند ولی چون چشمههای این منطقه تراورتنساز هستند، متأسفانه فعالیتهای معدنکاری به کنار این آبشار هم رسیده است.
استفاده غیرقانونی از آب آبشار برای معدنکاری
این فعال محیط زیست با بیان این که معدنکاران از آب چشمه این آبشار که چشمه قَلاته نام دارد نیز برای برش سنگ در محل استفاده میکنند، خاطرنشان کرد: این در حالی است که منطقه سفیده به عنوان منطقه گردشگری طبیعی در حال سیر مراحل ثبت است و علاوه بر این نیز، بنا بر مطالعات کارشناسان زمینشناسی با توجه به وجود بقایای زیبایی از دوران مختلف زمینشناسی میتواند به عنوان ژئوپارک طبیعی نیز معرفی شود.
وی با اشاره به فعالیت معدنکاری مجاور آبشار سفیده از دو سال پیش تاکنون، عنوان کرد: این معدن هر از گاهی تعطیل و سپس با فاصله ۵۰۰ متر تا یک کیلومتر از محل قبلی، اقدام به حفاری و گشودن سینه کار جدید میکند.
وی متذکر شد: فعالیت معدن در اطراف آبشار مدتی پیش با اعتراضات مردم منطقه متوقف شد ولی مجدداً دوباره از زمستان پارسال به اسم استخراج باریت فعالیتش را شروع کرد که سازمان صنعت و معدن آن را به دلیل استخراج غیرمجاز تراورتن تعطیل کرد.
این فعال محیطزیست با بیان این که فعالیتهای معدنکاری در حال حاضر مثل چنگی به صورت، نمای زیبای آبشار سپیده را که از ندوشن قابل رؤیت است را مخدوش کرده، یادآور شد: یکی از ویژگیهای جالب این منطقه وجود باریت در غرب آبشار و تراورتن در شرق آن است.
وی اعلام کرد: در حال حاضر یک و سال نیم از تفکیک ندوشن از شهرستان اشکذر و پیوستن آن به شهرستان میبد میگذرد و متاسفانه مجوز این معدن قبل از این تفکیک از سوی شهرستان اشکذر صادر شده است.
عدم اجماع مسئولان استان برای اقدام برخوردی
رحیمیان گفت: در حالی که بنا بر اعلام منابع طبیعی و محیطزیست؛ فعالیت معدنی نباید در نزدیکی آبشار انجام شود و این منطقه جزء مناطق شکار ممنوع محیط زیست است، ولی هیچ مقام مسئولی در رابطه با تعطیلی این معدن اقدامی صورت نمیدهد و تنها آن را اقدامی نادرست ذکر میکنند.
وی با اشاره به بازدیدهای صورت گرفته از سوی نماینده مردم یزد و اشکذر، معاون سیاسی امنیتی استاندار، امام جمعه و فرماندار میبد از منطقه و اذعان آنها به تبدیل منطقه به منطقه گردشگری و جلوگیری از تعدی به آن، بیان کرد: ولی اجماعی بین مسئولان در این رابطه وجود ندارد.
وجود سایت مطالعاتی لاکپشت مهمیزدار کشور در منطقه
“اکبر کارگر” رییس محیط زیست میبد نیز در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، در این رابطه گفت: منطقه سفیده(گِرده سِل)،در مسیر جاده ندوشن و روبروی روستای علویه ندوشن واقع است.
وی افزود: این منطقه در محدودهی منطقه شکار ممنوع مَروَر میبد به وسعت ۸۰ هزار هکتار واقع شده و با توجه به وجود چشمههای جوشان و آبشار سپیده، در آن گونههای قوچ و میش بیشتری است.
کارگر ادامه داد: علاوه بر این، گونههای جانوری دیگری مانند کفتار، گرگ و کاراکال و گونههای پرندگانی مانند کبک و تیهو، دلیجه، چِکچِک، سنگچشم و گونههای گیاهی درمنه، گز و قلم و خزندگانی مانند آگاما، جیکو و تیرمار در محدوده این آبشار زیست میکنند.
وی خاطرنشان کرد: البته گونه خاص زیاد دیده شده در منطقه، لاکپشت مهمیزدار است که در لیست گونههای آسیبپذیر قرار دارد و به همین دلیل نیز منطقه شکار ممنوع مرور از سال ۸۸ توسط سازمان محیط زیست کشور به عنوان سایت مطالعاتی این گونه در کشور، معرفی شده است.
منطقه سفیده، حفاظت شده میشود
رییس اداره محیط زیست میبد گفت: منطقه سفیده با وسعت سه هزار و ۸۳۹ هکتار در سال ۸۸ به عنوان یک اثر طبیعی ملی و همچنین به همراه مناطق بُنستان، جمبازکوه، کوهنگران و گدار آبچک با مجموع وسعت ۲۱ هزار هکتار، تحت عنوان منطقه حفاظت شدهی سرخهچیلون به سازمان محیطزیست کشور پیشنهاد شده که موضوع در دستور کار شورای عالی محیطزیست قرار گرفته است و به زودی به عنوان منطقه حفاظتشده سرخهچیلون معرفی میشود.
وی با اشاره به تخریبهای صورت گرفتهی ناشی از وجود معادن و راههای ارتباطی متعدد و تاثیر آن بر چشمانداز منطقه، ابراز امیدواری کرد که با معرفی محدوده آبشار و چشمههای جوشان منطقه به عنوان منطقه حفاظت شده، از تخریب بیش از حد معادن در این منطقه جلوگیری شود.
وی متذکر شد: سابقاً معادن برای فعالیت در مناطق آزاد و شکار ممنوع، از طریق محیطزیست استعلام میکردند ولی اکنون چند سالی است که این استعلام تنها از منابع طبیعی اخذ میشود.
خطر مهاجرت حیات وحش منطقه با ادامه فعالیت معادن
کارگر با حائز اهمیت خواندن آبشار سفیده ندوشن به دلیل منحصربفردی آن در استان، از بهم خوردن چشمانداز و بکری منطقه به دلیل تعدد معادن و تخریبهای آنها، خبر داد و تاکید کرد: اگر هماکنون این تخریبها متوقف نشود، منطقه از لحاظ گردشگری دیگر حائز اهمیت نخواهد بود و علاوه بر این فعالیتهای بیش از حد معادن و تخریب محیطزیست میتواند باعث مهاجرت حیاتوحش از منطقه نیز بشود.
این مقام مسئول در پاسخ به ادعای شکارحیوانات توسط معدنکاران در این منطقه شکار ممنوع، گفت: شکار حیوانات منطقه توسط معدنکاران مورد تأیید نیست چرا که گشتهای محیطبانان در منطقه بر فعالیت افراد نظارت دارند ولی نمیتوان برای هر معدنکار در طول شبانه روز، یک مأمور گماشت.
کارگر با اشاره به کیفیت نامطلوب تراورتن منطقه، در مورد رهاسازی ضایعات معدنکاری که تاثیر نامناسبی بر چشمانداز سفیده داشته است، گفت: معدنکاران طبق قانون باید پس از برداشت معدن، محدوده برداشتشده را احیا و بازسازی کنند ولی متأسفانه بیشتر معدنکاران به این موضوع متعهد نیستند و منطقه را پس از برداشت رها میکنند.
فاصله زیاد محدوده معدن باریت با آبشار
“عباس دهقانی” رییس اداره منابعطبیعی شهرستان میبد در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، آبشارسفیده ندوشن را یک منطقه بکر و قابل توجه برای مسائل گردشگری خواند که منابعطبیعی بر آن نظارت دارد.
وی با اشاره به فعالیتهای معدنکاری در منطقه، گفت: منابعطبیعی هیچگونه مجوزی در این رابطه صادر نکرده و از هرگونه فعالیتی در منطقه جلوگیری میکند ولی ظاهراً صنعت و معدن نیز به معدنکار یکسری نامه ابلاغ کرده که مجوز و پروانه اکتشافت معدن باریت بوده و در مورد سنگ تراورتن مجوزی صادر نشده است.
دهقانی تاکید کرد: مجوز معدنکار منطقه به اسم معدن باریت و محدوده آن نیز مشخص است که فاصله خیلی زیادی با آبشار دارد.
رییس منابع طبیعی میبد با بیان این که معدنکار مذکور به دنبال اخذ مجوز ماده دوم معدنی یعنی تراورتن در منطقه بوده ولی مجوزی در خصوص ان صادر نشده است، گفت: منابع طبیعی با اطلاعرسانی به موقع مردم از هرگونه فعالیت معدنی در محدوده آبشار سفیده جلوگیری میکند همانطور که در سال گذشته نیز جلوی یکسری اقدامات خاص در این باره را گرفت.
دهقانی درخصوص خواسته مردم در مورد صادر نشدن مجوز معدن در منطقه و جلوگیری از تاخت و تاز معدنکاران، گفت:مجوز معدن را سازمان صنعت و معدن با استعلام از منابع طبیعی صادر میکند ولی در این مورد هیچگونه استعلامی از منابعطبیعی صورت نگرفته و در حال حاضر نیز مجوز جدیدی صادر نشده است.
سلام دوستان عزیز و گرامی همه ما دوستدار طبیعت و محیط پاک هستیم ولی باید دقت کنیم این موضوع عامل تفرقه نشود. در مورد آبشار سپیده این آبشار در محدوده عرفی روستای علویه قرار داشته و علاوه بر آن آبشار مزرعه ، آبشار نی ،آبشار سل نیز ار مواهب طبیعی محسوب میشوند که در مراتع علویه قرار دارند.