تفسیر اشتباه حسن روحانی از قرآن

رئیس جمهور که قبلا برای توجیه برجام، عاشورا را تحریف کرده بود و از آن درس مذاکره گرفته بود و سپس برای انتخابات ملک ری، مبنای تشیع و مشروعیت امیرالمؤمنین را زیر سوال برده بود و رای خوبی هم از سنی ها گرفت، این بار برای توجیه اشتباهات به سراغ «قرآن» رفته است. تأسفم از برخی مدعیان مرجعیت و مدعیان داغ ولایت اهل بیت است که در همه این موارد، خفقان برگزیدند.
رئیس جمهور، با استناد به “فی کل مره” در آیه «الذین عاهدت منهم ثم ینقضون عهدهم فی کل مره …» انفال/ ۵۶ گفته اند که پس پیامبر دائم با عهد می بستند و طرف مقابل دائم آن عهد را می شکستند و باز برای بار دوم و سوم و … پیامبر با آنان عهد می بست و آنان هم عهد می شکستند.

این ادعا اشکالاتی دارد:

۱. نادیده گرفتن سیاق آیات

نادیده گرفتن آیه های ادامه این آیه که می فرماید اگر آنان در صدد خیانت برامدند عهدشان را به سوی شان بیفکن و عهد را پیش شکن کن! «وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوْمٍ خِیَانَهً فَانبِذْ إِلَیْهِمْ عَلَی سَوَاءٍ». انفال ۵۸.

۲. نادیه گرفتن عقل و فهم

عقل و فهم انسان عادی چه رسد به مومن، و چه رسد به پیامبر (ص) به انسان می گوید که مبادا از یک سوراخ دو بار گزیده شود.

۳. نادیده گرفتن تصریحات درون آیه

تفسیر و توجه به عناصر درون همان آیه هم ناقض ادعای روحانی است و به هیچ وجه اشاره به تعدد عهد پیامبر با آن افراد ندارد:

آ. فعل ماضی ساده نه استمراری: خداوند فرموده است «عاهدت» یعنی عهد بستی. روشن است که عاهدت زمان گذشته ساده است نه گذشته استمراری. اگر گفته بود کسانی که با انان عهد می بستیم (کنت تعاهدهم) دلالت بر تکرار عهد بستن داشت؛ اما چنین نفرموده است: «الذین عاهدت منهم ثم ینقضون عهدهم فی کل مره …» انفال، ۵۶.

ب: خداوند کلمه عهد را مفرد آورده است نه جمع (عهود) لذا نمی توان گفت همان یکبارعهدی که بسته است، شامل چند عهد بوده است؛ بلکه فقط یک عهد درمیان بوده است.

ج: درحالی که خداوند فعل عهد بستن را ماضی ساده آورده است، فعل شکستن پیمان را مضارع آورده است که صراحت بر استمرار «نقض» دارد ولی می توان گفت که ظهور در تعدد نقض هم دارد. اما نمی توان گفت که ظهور در تعدد «عهد» دارد! زیرا چنین ظهور گیری ای، بر خلاف ظهور فعل ماضی و کلمه عهد به صورت مفرد است.

د: نکته دیگر این است که «الذین» ممکن است شامل چند گروه بشود ولی پیامبر (ص) یک بار با هر گروه عهد بسته است، اما آنان در مجموع، چند عهد را شکسته اند و خداوند همه آنان را یک جا کرده است و یک گزارش از کار همه آنان به پیامبر یادآورد شده است: «فی کلّ مره». اما در عین حال، هرگز معنای این نمی دهد که پیامبر با یک گروه، بارها عهد بسته اند و آنها شکسته اند.

پس باید «فی کل مره» را دال بر دفعات نقض عهد دانست؛ نه تعدد عهد

۴. نادیده گرفتن محیط خارج از سیاق آیات و خارج از محیط داخلی آیه

علاوه بر محیط داخلی آیه، آیات دیگری نیز دال بر نهی پیامبر از حفظ عهد با پیمان شکنان است و نیز نهی از بستن عهد با آنان است که به صورت مشخص به آیات ابتدایی سوره برائت اشاره می شود:

از مشرکینی که با آنان عهد بستید، اعلام برائت کن، مگر مشرکینی که بر سر عهد هستند و ذره ای پیمان نشکستند (لم ینقضوکم شیئا) چه طور ممکن است که آنان بر سر عهد باشند؟ به هر حال تا زمانی که آنان بر پیمان هستند، شما نیز باشید (فماستقاموا لکم فاستقیموا لهم)؛ بدانید اگر زورشان به شما برسد نه پیمان تکوینی خویشاوندی را پاس می دارند و نه پیمان تشریعی معاهدات را.

بَرَاءَهٌ مِّنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلىَ الَّذِینَ عَاهَدتمُّ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ … إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِکِینَ ثم لَمْ یَنقُصُوکُمْ شَیْا وَ لَمْ یُظَاهِرُواْ عَلَیْکُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّواْ إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلىَ‏ مُدَّتهِمْ إِنَّ اللَّهَ یحبُّ الْمُتَّقِینَ … کَیْفَ یَکُونُ لِلْمُشْرِکِینَ عَهْدٌ عِندَ اللَّهِ وَ عِندَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدتُّمْ عِندَ الْمَسْجِدِ الحَرَامِ فَمَا اسْتَقَمُواْ لَکُمْ فَاسْتَقِیمُواْ لهُمْ إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْمُتَّقِینَ کَیْفَ وَ إِن یَظْهَرُواْ عَلَیْکُمْ لَا یَرْقُبُواْ فِیکُمْ إِلاًّ وَ لَا ذِمَّهً یُرْضُونَکُم بِأَفْوَاهِهِمْ وَ تَأْبىَ‏ قُلُوبُهُمْ وَ أَکْثرُهُمْ فَسِقُونَ» سوره برائت، آیات ۱ تا ۸.

«من قال فی القرآن برأیه فلیتبوأ مقعده من النار»!