بازی برد-برد گرگ و میش!

سید مصطفی میرمحمدی میبدی

  • سید مصطفی میرمحمدی میبدی

این روزها به وفور گزاره بازی “برد-برد” را در ادبیات دولتمردانمان درباره مذاکره با آمریکا و کشورهای اروپایی مشاهده می کنیم.

بدیهی است که بازی برد-برد در جایی معنا می یابد که تضاد و دشمنی بنیادینی در مبانی فکری و عملی دو طرف وجود نداشته باشد چرا که اگر پیروزی نهایی یک طرف بستگی به شکست طرف مقابل داشته باشد، دیگر بازی برد-برد معنا ندارد. مثل بازی والیبال.

همه ما می دانیم که بنیانگذار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند بنیادین ترین خصومت بین ایران و آمریکا وجود دارد و به همین لحاظ رادیکال ترین تعریف ممکن را درباره آمریکا به کار بردند؛ «شیطان بزرگ»

امام خامنه ای(مد ظله) نیز در بیانات متعددی که داشته اند این نظر امام خمینی(ره) را تایید و امضاء نمودند:

«شیطانها و شیطان بزرگ – یعنى امریکا – به فکر ضربه زدن به اسلام و مسلمینند.»(۶۹/۵/۲۹)

««شیطان بزرگ»، لقب بالاستحقاق نظامِ امریکاست!»(۷۵/۷/۱۸)

«ملت ایران و نظام مقدّس جمهورى اسلامى، با موضعگیرى خود در مقابل امریکا، از اوّل انقلاب تا امروز نشان داده است که امریکا را خوب مى‌شناسد؛ چهره شیطنت‌بار مستکبران حاکم بر کشور امریکا را خوب شناخته و خوب تشخیص داده است. حقیقتاً آن‌طور که امام فرمود: «امریکا شیطان بزرگ است»(۷۶/۱۱/۲۸)

«این را همه‌ى قدرتمداران و مستکبران عالم – بخصوص شیطان بزرگ، امریکا – بدانند؛ ملت ایران به هیچ قدرتى باج نخواهد داد. مسؤولان کشور حق ندارند از حقوق ملت صرف‌نظر کنند.» (۸۴/۱۲/۵)

«امپراتورى نظامى و مالى و تبلیغاتى و سیاسى مسلط بر دنیا – یعنى شیطان بزرگ، آمریکا – با همه‌ى توان، با همه‌ى آنچه که در چنته داشت، به میدان نظام جمهورى اسلامى آمد»(۹۰/۳/۱۰)

«ببینید وضعیّت امام را، زندگى امام را، شعارهاى امام را؛ امام بزرگوار همان کسى است که … در قبال شرارتهاى قدرت مستکبر و مداخله‌گر آمریکا هیچ تقیّه‌اى و ملاحظه‌اى نکرد؛ اینکه آمریکا شیطان بزرگ است، این حرف امام است… این ایستادگیها بود که پایه‌ى این نظام را مستحکم کرد.  آن کسانى که این راه را نشناختند و در کشورهاى خودشان جور دیگرى عمل کردند، براى اینکه دل مستکبرین را به‌دست بیاورند از اصول خودشان گذشتند و شعارهاى اساسى خودشان را فراموش کردند، ملاحظه میکنید که به چه روزى افتادند؛ آنها کسانى هستند که اگر چنانچه در مصر شعار مبارزه‌ى با اسرائیل وجود میداشت، اگر در مقابل وعده‌هاى آمریکا و عوامل آمریکا کوتاه نمى‌آمدند، این‌جور معلوم نبود بشود، یعنى قطعاً این‌جور نمیشد که دیکتاتور سى ساله‌ى ذلیل‌کننده‌ى ملّت مصر از زندان آزاد بشود و آن کسانى که با رأى مردم انتخاب شده بودند، احتمال محکومیّت به اعدام درباره‌ى آنان برود؛ اصلاً چنین چیزى ممکن نبود پیش بیاید.»(۹۲/۶/۱۴)

به کار بردن تعبیر شیطان بزرگ از سوی امام خمینی(ره) و امام خامنه ای(مدظله) درباره راس قدرت سیاسی و اقتصادی جهان به این معنی است که برد او باخت ما و باخت او برد ماست. دلیل محکم دیگری که در این باره می توان آورد جمله معروف امام خمینی(ره) درباره گرگ و میش بودن رابطه ما با آمریکا است.

با این اوصاف آیا فرضی متصور است که مطابق با آن هم ما برنده باشیم و به اهدافمان رسیده باشیم و هم آمریکا و غرب؟! تصور چنین فرضی به منزله تصور پیروزی هر دو تیم در یک بازی والیبال است!

بنابراین راهی نیست جز اینکه یکی از دو طرف از اصول خود کوتاه بیاید و به نظر می رسد این همان نکته ای است که دیپلماتهای دولت یازدهم از آن غافلند و در خوشبینانه ترین فرض، آنان تصور می کنند که مشکلات ما با دنیا سوء تفاهمی بیش نبوده که همگی به خاطر ماجراجویی های دولت قبل اتفاق افتاده و حالا با اقداماتی چون دیپلماسی لبخند، تایید هولوکاست، برچیدن تابلوهای «صداقت آمریکایی»، حذف شعار «مرگ بر آمریکا»، بدگویی از دولت سابق و… این سوء تفاهمات برطرف می شود و برد دو طرف محقق می شود.

البته فرض بدبینانه ای هم قابل تصور است و آن اینکه این دولت هم نیک می داند که بازی برد-برد، توهمی بیش نیست و در صورت پایداری بر اصول، ناگزیر، یک طرف ماجرا باید شکست را پذیرا شود و از آنجا که شاید آمریکا را ابرقدرتی مهارنشدنی تلقی نمایند، ترجیح را به عقب نشینی ایران بدهند تا از خسارات شکست توهمی از آمریکا خلاصی یابند و از آن سو از مزایای مُسَکِّن های آب نباتی غرب استفاده نمایند. قرائنی که در تایید این فرض وجود دارد نیز اصرار دولتمردان دولت امید و تدبیر به القای ناامیدی، خزانه خالی، کسری بودجه شدید، سیاه نمایی و بزرگنمایی آثار تحریم و… می باشد که احتمالا مصرف آنها جهت قبولاندن هر چه آسان تر جام زهر به مردم و رهبری می باشد.