بخار موادشوینده سوزاننده است

• صابر آقایی/ کارشناس فوریتهای پزشکی/ میبد بالا

مواد شوینده آلودگی‌شان به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم است. به‌طوری که انواع و اقسام شوینده‌ها و سفید‌کننده‌ها که گاز کلر آزاد می‌کنند، اگر بی‌مهابا استفاده شوند، در فضای سربسته منجر به مسمومیت‌های شدید می‌شوند.

خیلی از افراد هم حتی انواع مختلف این مواد را با هم مخلوط می ‌کنند. گاهی اوقات این مواد با موادی مثل اسید ترکیب می‌شوند، چون فرد تصور می ‌کند که در این صورت شست و شو با دقت بیشتری انجام می ‌شود، در حالی ‌که همین شوینده‌های ترکیبی در بسیاری از موارد منجر به خفگی‌های فوری می ‌شوند.

در بسیاری از موارد مشاهده می شود که افراد به خصوص خانم ها، پس از استفاده از مواد شوینده دچار آبریزش بینی، گرفتگی صدا و اختلالات تنفسی می شوند. بخارهای قلیایی و اسیدی مواد شوینده می توانند باعث التهاب مخاط و یا سوختگی های شدید دستگاه تنفسی شوند و یا با تحریک سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد آلرژی گردند. به عبارتی مواد شوینده با اثر سوزانندگی و یا آلرژیک خود می توانند گوش، حلق و بینی افراد را تحت تاثیر قرار دهند.

توجه داشته باشید که استفاده طولانی مدت و زیاد از این مواد ممکن است فرد را دچار علایم حساسیتی در بینی به صورت عطسه، آبریزش بینی، خارش یا گرفتگی بینی نماید و تنها راه چاره این است که فرد از تماس با آن ماده اجتناب کند و یا از این مواد در محیط های دربسته و بدون ماسک استفاده نکند.

دوری کردن از آلرژن ها (مواد آلرژی زا) بهترین راه مبارزه با آلرژی (حساسیت) است. بنابراین کسانی که آلرژی دارند، نباید از مواد شوینده ای که برایشان حساسیت ایجاد می کند استفاده کنند و یا با ماسک و دستکش از آنها استفاده نمایند.معمولا فرد پس از پنج بار برخورد با یک ماده شوینده دچار حساسیت می شود. استفاده از داروهای ضد حساسیت تحت نظر پزشک در رفع این مشکل موثر است.

افرادی که دچار سوختگی مخاط و سوزش می شوند می توانند با مصرف آب یا شیر، اندکی از درد خود بکاهند. این سوزش می تواند در بینی، حلق و حنجره رخ دهد و فرد دچار ورم حنجره شود و در موارد شدیدتر دچار اختلالات تنفسی گردد.

در محیط های بسته، آسیب ناشی از بخار مواد شوینده دو برابر می شود. به همین دلیل گفته می شود هنگام شست وشوی دستشویی یا حمام با مواد شوینده، حتما باید در باز باشد تا بخارها در آنجا جمع نشوند. پس از مصرف مواد شوینده، سفید کننده، جرم بر و لوله بازکن در محیط های در بسته و کوچک مانند دستشویی و حمام به هیچ عنوان در این مکانها توقف نکنید، چرا که گازهای تولید شده در این محیط بدون تهویه مناسب حفظ کننده و سمی می باشد.توجه داشته باشید که اگر این علایم شدید باشند، خطرناک است؛ به عنوان مثال ورم شدید حنجره ممکن است در فرد به انسداد مسیر تنفسی و خفگی منجر شود. بنابراین مراجعه به پزشک بعنوان یک اورژانس در صورت تشدید هر یک از این علایم ضروری است.

از آن جا که مسیرهای هوایی کودکان باریک تر از بزرگسالان است، ممکن است استنشاق بخارهای مواد شوینده به سرعت باعث تحریک آن ها شود. بنابراین بهتر است به هنگام استفاده از مواد شوینده، کودکان را از محیط دور کنید تا آسیب نبینند.توصیه ما به کسانی که در اثر استنشاق بخارهای مواد شوینده دچار گرفتگی صدا شده اند، این است که کم حرف بزنند و به حنجره خود استراحت دهند، مایعات فراوان مصرف کنند و اگر زمینه ترش کردن غذا را دارند، تحت نظر پزشک داروی آنتی اسید مصرف کنند، زیرا در اثر بازگشت اسید از معده به مری، آسیب حنجره آن ها تشدید می شود.

خطرناک تر از بخارهای مواد شوینده، بخار ناشی از ترکیب مواد شوینده و سفید کننده است، مثل ترکیب جوهرنمک و وایتکس.ترکیب مواد شوینده با مواد سفید کننده خیلی خطرناک است، زیرا در اثر فعل و انفعال شیمیایی ناشی از ترکیب این مواد، گاز کلر آزاد می شود که در برخورد با رطوبت مخاط دهان، اسید کلریدریک ایجاد می کند که اسیدی بسیار قوی و سوزاننده است و استنشاق آن ، علایم شدید تنفسی ایجاد می کند.مهم ترین راه برای جلوگیری از این مسمومیت ها، ترکیب نکردن مواد شوینده با سفید کننده است.

در صورت مسمومیت، فرد باید بلافاصله محل آلوده (مثل دستشویی یا حمام) را ترک کند و به هوای آزاد برود تا از اکسیژن هوا استنشاق کند و در صورت مشاهده علایم شدید تنفسی، مراجعه به اورژانس مراکز درمانی ضروری است.